TS EN 1999-1-1 – Alüminyum Yapıların Tasarımı

Bu standart, alüminyumdan yapılmış taşıyıcı yapı elemanlarının tasarımı için genel kuralları tanımlar ve özellikle cephe sistemlerinde kullanılan profiller için geçerlidir. Aşağıdaki başlıklar, cephe mühendisliği açısından kritik teknik içeriği özetlemektedir:

1. Malzeme Özellikleri (Clause 3, 5):
• Alüminyum alaşımlarının elastisite modülü, akma dayanımı ve yoğunluğu gibi karakteristik değerleri belirlenmiştir. Örneğin, EN AW-6063 T5 profilleri için E ≈ 70 GPa, f_0.2 ≈ 160 MPa'dır (Madde 3.2.1).
• Alaşım türüne göre kaynak sonrası mukavemet düşüşü dikkate alınmalıdır (Madde 5.2.3).

2. Sınıflandırma ve Kesit Dayanımı (Clause 6):
• Kesitler, burkulma ve yerel burkulma etkilerine göre 1–4 arasında sınıflandırılır (Madde 6.1).
• Cephe profillerinde genellikle Sınıf 3 ve 4 profiller kullanılır, bu da etkili kesit alanlarının hesaplanmasını zorunlu kılar.

3. Stabilite ve Burkulma (Clause 9):
• Elemanların eksenel basınç altında burkulması, eğilme-burkulma ve eğilme-burulma burkulması hesapları verilir (Madde 9.2–9.4).
• İnce cidarlı profillerde burkulma katsayısı k değerlerine özel dikkat gösterilmelidir.

4. Servis Edilebilirlik Limit Durumları (SLS) (Clause 7.2):
• Sehim sınırları genellikle açıklığa bağlı olarak L/250 – L/500 aralığında tanımlanır (Madde 7.2.1).
• Cephe sistemlerinde cam veya fitil deformasyonunu engellemek amacıyla flimit ≤ L/500 önerilir.

5. Dayanıklılık ve Korozyon (Clause 4.2):
• Alüminyum doğal olarak paslanmaya karşı dirençlidir ancak galvanik korozyon riski vardır (Madde 4.2.1).
• Cephelerde farklı metallerle temas durumlarında izolasyon contaları kullanılmalıdır.

6. Kaynaklı ve Cıvatalı Birleşimler (Clause 8):
• Cıvatalı birleşimlerde kayma ve çekme kapasitesi, cıvata kalitesine ve levha kalınlığına göre belirlenir (Madde 8.5).
• Kaynaklı birleşimlerde ısıdan etkilenen bölge (HAZ) mukavemet düşüşü göz önünde bulundurulmalıdır (Madde 8.4).

7. Rüzgar ve Termal Yükler Altında Tasarım:
• EN 1999-1-1, doğrudan yük tanımı yapmaz; rüzgar yükleri EN 1991-1-4’e göre belirlenir ve bu yükler altında profil deformasyon ve gerilmeleri bu standarda göre doğrulanır.
• Termal genleşme etkileri, detay tasarımda (örneğin ankraj noktaları, boşluklar) dikkate alınmalıdır.

Bu bilgiler, EN 1999-1-1:2007 standardına dayanmaktadır. Cephe tasarımlarında yapısal güvenliğin sağlanması ve uygunluk değerlendirmeleri için ilgili maddelerin detaylı incelenmesi önerilir.